بررسی اثر ویژگی‏های مورفومتری در پراکنش سطوح واریزه‏ای (مطالعه موردی: ناهمواری آتشگاه در جنوب شهرستان پاوه، استان کرمانشاه)

واریزه‏ها شواهدی از رفتار سنگ­ها در مقابل نوسانات دما و رطوبت هستند. تغییرپذیری مکانی سطوح واریزه‏ ممکن است، با ویژگی‏های مورفومتری بیشتر شود. هدف از این پژوهش تعیین سهم عوامل محیطی در پراکنش سطوح واریزه‏ای است. در ابتدا در جنوب شهرستان پاوه، 419 سطح واریزه‏ای با روش طبقه‏بندی نظارت­شدة تصاویر سنجش از دور شناسایی شدند. در بررسی اثر عوامل محیطی روی پراکنش واریزه، پارامترهای شیب، جهت دامنه، انحناء، طبقات ارتفاعی و تابش خورشیدی با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی و توابع تحلیل مکانی آرک جی.آی.‏اس. استخراج شدند. عامل شیب در پنج طبقه، جهت دامنه در هشت طبقه، تابش خورشیدی در پنج طبقه و انحنای زمین، طبقه­بندی شدند. خصوصیات این پارامترها به محدوده‏های واریزه‏ای و غیر واریزه‏ای تخصیص یافت. برای مناطق غیر واریزه‏ای نقاطی به صورت تصادفی انتخاب شدند. ویژگی­های مورفولوژیک آنها محاسبه برای اطمینان از نرمال بودن داده آزمون کلموگرف - اسمیرنف اجرا شد. داده مکان‏های غیر واریزه در سطح اطمینان (15/0p-value >) نرمال تشخیص داده شدند. داده‏های واریزه نیز پس از انجام تبدیل باکس- کاکس نرمال شدند (13/0p-value >). مقایسه میانگین پارامترهای هر محدوده به روش آنالیز واریانس انجام شد. واریانس بین متغیر وابسته و عوامل شیب، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا، فرم زمین، میانگین انرژی دریافتی از خورشید بررسی شد. نتایج نشان داد که تفاوت شیب، جهت دامنه، انرژی دریافتی از خورشید و فرم دامنه و ارتفاع در انتشار نقاط واریزه از نظر آماری در سطح 05/0P > معنادار است. برای نقاط غیر واریزه‏ای فقط در عامل انرژی دریافتی و نقاط تصادفی تفاوت بین آنها معنادار بود و در سایر عوامل تفاوت معناداری در سطح 05/0 P > مشاهده نشد. اثر عامل شیب یعنی طبقه 25 تا 35 درجه، جهت جنوبی شرقی، میزان آفتاب­گیری و جهت دامنه نسبت به سایر طبقه‏ها در پراکنش واریزه بیشتر است.